Skóra jest największym organem ludzkiego ciała. Stosując kosmetyki pielęgnacyjne korzystamy z możliwości wchłaniania się składników aktywnych bezpośrednio przez skórę. Niestety, skóra absorbuje mimowolnie składniki równie szkodliwe.
Odpowiedzialnością za pojawiania się nowotworów czy alergii obarczano początkowo jedzenie oraz wodę. Negatywną opinię zyskały sobie również kosmetyki i środki czystości. Zmieniają się wytyczne, kolejne składniki zostają uznane za szkodliwe i zabrania się ich stosowania w produkcji tych środków. Niestety, w przypadku odzieży zakazów nie ma.
Początkowo uważano, że skóra jest barierą nie do przejścia. Teraz jednak badania potwierdzają, że przez skórę przedostają się substancje tłuste, które rozpuszczają się w sebum. To umożliwiło odkrycie substancji zwanych rozpuszczalnikami, które umożliwiają przedostanie się w głąb skóry innym składnikom aktywnym. W przypadku pielęgnacji czy nawet farmaceutyki odkrycie to było małą rewolucją. To odkrycie pozwoliło sobie również uświadomić szkodliwe działanie środowiska oraz… ubrań.
Bisfenol
Substancja zwana bisfenolem (BPA), jest związkiem używanym przy produkcji poliwęglanów i żywic epoksydowych. Z uwagi na działanie na człowieka, Unia Europejska za tolerowaną dzienną dawkę tej substancji uznała 0,05 mg na 1 kg masy ciała człowieka. BPA wchłania się przez układ pokarmowy, układ oddechowy oraz przez skórę. Pojawiać się może w puszkach z napojami i warzywami (wnętrze), przez co ma chronić jedzenie przed kontaktem z metalem. Jeżeli związek ten stosowany jest w produkcji, pracownicy są narażeni na wdychanie bisfenolu. BPA znajdujemy również na powierzchni papieru, na którym drukowane są paragony fiskalne.
Bisfenol może być wchłaniany również przez skórę. Daniel Zalko przeprowadził eksperyment. W pierwszej fazie wykorzystał ucho świni i specjalnie oznaczony bisfenol. Okazało się, że po kontakcie odnotowano wchłanialność na poziomie 65%. W przypadku skóry ludzkiej ta wchłanialność wynosi 46%. Skóra mokra lub pokryta tłustą warstwą, wchłania szkodliwą substancję dziesięć razy bardziej, dłużej też pozostaje ona na jej powierzchni.
Rodzice dzieci powinni zwracać uwagę na zabawki oraz smoczki czy butelki, które kupują dzieciom. BPA może występować również w przedmiotach przeznaczonych dla dzieci, które z uwagi na małą masę ciała są jeszcze bardziej narażone na jego szkodliwe działanie. Oznakowanie w kolorze czarnym sugeruje występowanie BPA w twardych elementach produktu. Oznakowanie zielone zaś oznacza, że produkt jest wolny od tego składnika.
Na podstawie najnowszych badań można sporządzić pobieżną listę dolegliwości bezpośrednio związanych z obecnością BPA w organizmie:
otyłość (Elobeid, Allison, 2008)
zaburzenia działania systemu dopaminergicznego (Tanida, et. al., 2009)
zaburzenia funkcjonowania hormonów tarczycy (Kashiwagi, et. al., 2009)
zwiększone ryzyko zachorowania na raka (Soto, Sonnenschein, 2010).
zwiększone ryzyko zachorowania na raka piersi (Fernandez, Russo, 2009)
przyspieszenie wzrostu i przerzutów nerwiaka płodowego (Zhu, et. al. 2010)
zaburzenia libido i problemy z erekcją (Li, et. al., 2009)
zwiększone ryzyko zachorowania na raka prostaty (Prins, Tang, Belmonte, Ho, 2008)
tłumienie metylacji DNA (Bagchi, Debasis, 2010)
Obcisłe ubrania
Mocno dopasowana odzież nie tylko umożliwia lepsze wchłanianie się nie zawsze korzystnych składników zawartych w materiałach, ale może również powodować dodatkowe konsekwencje. Otarcia, które mogą się pojawiać w konsekwencji noszenia obcisłej odzieży, powodują przyśpieszony wzrost komórek skóry i jednoczesne zmniejszenie ilości komórek naskórka. Osłabiona wierzchnia warstwa ułatwia wchłanialność szkodliwych substancji przez skórę.
Źle dopasowany biustonosz nie tylko powoduje nieprzyjemne otarcia i niekorzystnie wpływa na ogólny wygląd piersi po dłuższym czasie, ale również powoduje powstawanie guzków w piersiach. Badania Dr Elisabeth Vaughan potwierdziły, że po zmianie biustonosza lub zaprzestaniu jego noszenia, guzki te samoistnie znikają. Niestety – w konsekwencji dłuższego noszenia źle dopasowanej bielizny dochodzi do ucisku tkanek i zablokowania cyrkulacji limfy przez co utrudnione jest normalne usuwanie toksyn z tkanki piersiowej. Ciągły ucisk i otarcia mogą powodować również powstawanie torbieli.
Greenpeace opublikowało raport o tytule: „Toksyczne chemikalia: wielki sekret mody”. Tytuł szokujący, ale również w pełni oddaje charakter wyników badań, które w nim podano. Analizie poddano 141 sztuk odzieży, którą zakupiono w kwietniu 2012 roku w 29 krajach w popularnych sieciówkach odzieżowych. 89 sztuk z przebadanych zawierało szkodliwe substancje, wpływające niekorzystnie, np. na układ rozrodczy mężczyzn czy podejrzane o działanie rakotwórcze. Choć grupą największego ryzyka wciąż są pracownicy linii produkujących te ubrania, to jednak składniki szkodliwe mogą przenosić się na powierzchni materiałów i obciążać pracowników sklepów, a później klientów.
W Unii Europejskiej, Japonii oraz USA jasno określono limity, których zawartość chemikaliów przekroczyć nie może. Limitów tych nie ma jednak w krajach, w których najczęściej produkowane są ubrania, np. w Tajlandii, Chinach, Tajwanie czy w Pakistanie.
Wchłanialność przez stopy
Fakt tak łatwego wchłaniania się substancji szkodliwych przez skórę całego ciała ludzkiego potwierdza już historia. W dawnej Afryce, kiedy chciano pozbyć się niewygodnej osoby, nasączano jej buty alkaloidem – szkodliwą, śmiercionośną substancją. Skrajny rezultat kontaktu z trucizną pojawiał się w czasie nie przekraczającym 30 dni.
W czasach renesansu stosowano trucie ludzi przez nasączanie rękawiczek trucizną, np. arszenikiem.
Jak uchronić się przed szkodliwymi substancjami?
Dobra jakość materiałów, szczególnie materiały naturalne oraz mycie rąk wraz z ich dokładnym suszeniem to podstawa, jeżeli chodzi o ograniczenie wchłanialności szkodliwych substancji. Świadomy konsumpcjonizm wymusza umiejętność czytania składów już nie tylko pożywienia, kosmetyków czy środków czystości, ale również naczyń, pojemników itp. Zdrowe nawyki, np. przesypanie otwartych warzyw z puszki do szklanego naczynia, pozwalają znacznie ograniczyć ilość dostarczanych do organizmu substancji. Im mniej ich dotrze, tym mniejszy wysiłek organizmu w walce i próbą ich wydalenia oraz mniejsze ryzyko ich kumulowania się.
Czytaj również:
